بررسی مبانی جامعه شناختی رادیکالیسم سیاسی در ایران معاصر: مطالعه موردی گروه های اسلام گرا. (1357-1340)

رادیکال از واژه radixبه معنای ریشه است و نظر کسانی را که خواستار تغییر اساسی و سریع در جامعه هستند می رساند. این اصطلاح هر عمل و نظر سیاسی و اجتماعی را که خواهان تغییرات فوری و قاطع در نهادهای اجتماعی است، در بر می گیرد. همچنین اصطلاح رادیکالیسم در باب کسانی اطلاق می گردد که از موسسات سیاسی و اجتماعی موجود ناراضی باشند. آن ها عموماً طالب تغییرات اجتماعی و در هم پاشیدن اوضاع حاضر و تأسیس موسسات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شایسته تری هستند. با بررسی جامعه ایران از دهه 1340 به بعد شرایط خاصی از نظر سیاسی، اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی (مدرنیزاسیون) بر کشور حکمفرما شد که تغییرات گسترده ای را در سطح جامعه به وجود آورد و موجی از مخالفت های گسترده ای را از سال 1340 به وجود آورد که همگی سبب نوعی رادیکالیسم سیاسی شد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد، اجرای سیاست -هایی چون؛ بی اعتنایی به مذهب و روحانیت، ترویج و تبلیغ فرهنگ غربی و موارد دیگر سبب نوعی رادیکالیسم سیاسی شد. لذا ظهور جنبش های اسلامی ویژگی عمده این مقطع از تاریخ معاصر ایران است. سوال اصلی ما در این تحقیق این است که چرا رادیکالیسم سیاسی در میان نیروهای اسلامی در دهه های 40 و 50 شیوع پیدا کرده است؟ به نظر می رسد فرضیه ما در این تحقیق می تواند این باشد: ماهیّت، ساختار و عملکرد (نوسازی ناموزون) نظام سیاسی پهلوی دوم موجب به وجود آمدن رادیکالیسم سیاسی میان گروه های سیاسی اسلامی در دهه های 40 و 50 شده است بنابراین تلاش می گردد از منظر جامعه شناسی سیاسی و تاریخی این موضوع مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.